تاریخچه ترازو
ترازو وسیله ای جهت تعیین وزن اجسام می باشد که از زمانهای دور نیاز انسان ها در مصارف مختلف بوده است، در مواردی نیز علاوه بر وزن کلی اجسام ، وزن ترکیبی اجسام نیز توسط ترازو توزین می گردد ، ترازوی طلا کشی که به ترازو زرگری نیز معروف می باشد که در زمان توزین ترازو وزن طلای به کار رفته در اجسام را توزین و مشخص می نماید، در نمونه های دیگر می توان تعیین وزن و ترکیب وزنی آلیاژ های فلزی را نام برد.
ترازو یکی از قدیمی ترین ابزار جهت اندازه گیری می باشد ، تاریخچه صنعت ترازو به حدود 4900 سال قبل از میلاد باز می گردد، با توجه به مقبره های پادشاهان مصر باستان دیده می شود که نقاشی ترازو بروی مقبره ها حکاکی شده است. همچنین در زمانهای دور به ترازو اشاره های کوچکی گردیده است. در فرهنگ لغت فارسی واژه تراز به معنی همسطح بودن است و ترازو یعنی «وسیلهای که با اصل همسطحی» کار میکند. ترازو ها در مدل های ترازوی فروشگاهی( ساده ) ، ترازوی صنعتی ، ترازوی خانگی، ترازوی زیرپایی ،ترازوی فروشگاهی ( لیبل پرینتر )، ترازوهای آزمایشگاهی در حال تولید می باشند که تنوع مدل های معرفی شده ی ترازو نیز خود به گروه های دیگری تقسیم می گردد. ترازو و تاریخچه پیدایش آن به زمان های قدیم بر می گردد. حتی شواهد نشان می دهد که در چندین قرن پیش از ترازوهای دست ساز برای وزن کردن اجسام استفاده می کردند. کار ترازوها از قدیم تا کنون توزین بوده است. در این تحقیق بنا داریم با چهار نوع ترازوهای قدیمی شهر تاریخی نراق آشنا شویم ولی قبل از شروع مقدمه لازم است نگاهی به واحد های وزنی این ترازوها و وزنه دست ساز آنها داشته باشیم تا مطلب واضح تر برایمان روشن شود : ۱-یک منِ(شاه) معادل ۶ کیلوگرم که در گویش محلی یک مَن “سنگِ شاه”می گویند ۲-نیم مَن معادل ۳ کیلوگرم ۳-یک مَنِ (تبریز) معادل ۳ کیلو گرم.این واحد وزنی در نراق کاربرد ندارد. ۴-صد دِرَم معادل ۱/۵ کیلو گرم ۵-پنجاه معادل ۷۵۰ گرم یا یک چارک ۶-بیست و پنج معادل ۵ سیر یا ۳۷۵ گرم ۷-دُوآزِه معادل دو سیرو نیم یا ۱۸۷/۵ گرم ۸-شش دِرَم معادل ۹۰ گرم ۹-یک خَروار نراق معادل ۱۲۰ کیلو یا ۲۰ مَن سنگ شاه
انواع ترازو :
فروشگاهی
صنعتی
خانگی
زیر پایی
فروشگاهی
آزمایشگاهی
ترازوی های فروشگاهی( ساده) : در فروشگاه ها از ترازوی دیجیتالی استفاده می گردد كه مطابق با نیاز فروشگاه دارای قابلیت هایی می باشد که باید وزن محصولات را دقیق برحسب گرم و محاسبه قیمت اندازه گیری کند. ترازوی های صنعتی : گروهی از ترازو می باشند كه دارای بدنه ی مقاوم با كاربری متفاوت هستند كه از جمله ی این ترازو ها می توان به ترازوی قطعه شمار اشاره كرد كه دارای امكان شمارش قطعات بوده و در حین توزین، تعداد قطعات را نیز شمارش می نماید. ترازوی خانگی : گروهی از ترازوی دیجیتال می باشد كه به شكل كاسه ای حالت معمولا تولید می گردد و برای استفاده در آشپزخانه ی منازل مورد استفاده قرار می گیرد از این رو به ترازو خانگی معروف می باشد. ترازوی نفرکش : گروهی از ترازو دیجیتال است كه به شكل بدون عملك بوده و نمایشگر ترازو بر روی بدنه در حال نمایش است و روی نمایشگر با جنس بدنه ی ترازوی دیجیتال پوشیده شده است. ترازوی های فروشگاهی ( لیبل پرینتر ) : گروهی پر فروش از ترازوی دیجیتال است كه در فروشگاه ها مورد استفاده می گردد كه تمركز اكثر تولید كننده گان به دلیل حجم بالایی از فروش بر روی این ترازو قرار گرفته است، ترازوی فروشگاهی دارای تنوع بالایی است كه پیشرفته ترین این ترازو ها، ترازوی لیبل پرینتر است كه همراه با تولید باركد واقعی امكان هماهنگ شدن با صندوق فروشگاهی را آسان نموده است.
ترازوی های آزمایشگاهی : گروهی از ترازو های صنعتی است كه دارای دقت بسیار بالا و قدرت توزین مواد بسیار ریز گرمی را دارد، ترازو آزمایشگاهی به صورت رایج دارای محفظه ی توزین است كه تاثیر و دخالت هوای محیط ترازو را كاهش می دهد. در زبانهای عربی نام ترازو ، میزان می باشد که در قرآن نیز ترازو را با این نام به عنوان بر پا کننده عدل و وسیله ای جهت سنجش معرفی کرده اند. ترازو در گذشته کاربرد دیگری داشت که جهت اندازه گیری زمان نیز به کار می رفت ، درعلوم ریاضی نیز از ترازو برای بدست آوردن نسبت معکوس و مستقیم استفاده می گردید . ترازو امروزه در مدل های بسیار متنوع در حال تولید و پیشرفت می باشد ، ترازو سالهای زیادیست که از مدل ترازوی قپانی ، ترازوی عقربه ای به ترازوی دیجیتالی تغییر یافته و ابزار استفاده شده در ترازوی دیجیتال نسبت به ترازو عقربه ای بسیار حساس تر و دقیق تر گردیده است ، دقت ترازو دیجیتال امروزه از اهمیت بسیار زیادی برخودار می باشد که از این جهت نیز تنوع محصولی ترازو آغاز گردید . ترازو متشکل از قطعاتی است که با هماهنگ و تنظیم شدن به صورت همزمان و وابسته به یکدیگر عمل توزین را به نتیجه می رسانند . نمایشگر : نمایشگر جهت نمایش توزین انجام شده توسط ترازو می باشد . ساده ترین ترازوها از یک شاهین و دو پله (کفه ) تشکیل می شود. جسم را برای وزن کردن در یک پله و وزنه ها را در پلة دیگر قرار می دهند تا شاهین به حالت تعادل درآید و وزن جسم معلوم گردد. اساس کار این ترازوها بر قوانین اهرم است و دانشمندان عالَم اسلام ، آرای مختلفی در بارة به کارگیری آن داشته اند، از جمله الیاس نصیبینی در رسالة خود در بارة ترازوها، ویژگیهای مطلوب ترازو را برشمرده است. به مرور زمان انواع ترازو، بر اساس نوع کاربرد آنها ساخته شد، برخی از آنها عبارت اند از: قَپان ، ترازوی آبی ، و ترازوهای ترکیبی از جمله ترازوی حکمت . این ترازوها بسیار پیچیده تر از انواع معمولی و سادة ترازوها بودند و پله های بیشتری داشتند که تعدادشان در پیشرفته ترین آنها به پنج پله می رسید ، وزن کردن اجسام در ترازوهای معمولی با معلق ماندن پله ها در هوا صورت می گرفت ، اما در ترازوی آبی ، جسم موردنظر در آب غوطه ور می شد و بر اساس «اصل ارشمیدس »، وزن مخصوص آن به دست می آمد. در ترازوهای ترکیبی ، وزن کردن هم در آب هم در هوا انجام پذیر بود. قپان نیز، برخلاف ترازوهای دیگر، فقط یک پله داشت. در گذشته جهت توزین مواد از ترازو ی کفه ای یا باسکول قپانی استفاده می شد که احتمال خطا درتوزین وجود داشت ، ترازو های دو کفه ای توسط سنگ هایی با ظرفیت مشخص و تنظیم شده عملیات توزین را انجام می دهند ، این سنگ ها با اندازه های متفاوت نسبت وزن سنگ ها ، اندازه ی ترازو ها ، نیز گوناگون طراحی می گردد ، البته این سنگها جهت کالیبره نمودن ترازوی دیجیتالی امروزه نیز مورد استفاده قرار می گیرد . چرا ترازوی دیجیتال ؟ استفاده از ترازوی دیجیتال از جهات مختلفی حائز اهمیت می باشد ، ترازوی دیجیتالی دارای حساسیت بالا در توزین می باشد که با محاسبه ی دقیق وزن در مدت زمان اندکی در اکثر فروشگاه ها جایگزین ترازو قپانی گردیده است . دیجیتال با داشتن نمایشگر وزن ، قیمت واحد ، قیمت کل روند توزین را برای مشتری واضح نموده و از صحیح بودن فروش آگاه می نماید و این خود امر حائز اهمیتی می باشد که در ترازو ساده رعایت نمی گردید. ترازو دیجیتال در فروشگاه ها ترازو دیجیتال در فروشگاه ها ، ماده ی 71 قانون نظام صنفی : به منظور تسهیل در ارائه ی خدمات توسط واحد های صنفی و نیز ثبت و مستند سازی فعالیت های این گروه ، نیاز می باشد که هر فروشگاه و مرکز ارائه ی خدمات به ترازو دیجیتالی و صندوق فروشگاهی مجهز گردد ، علاوه بر دیجیتالی بودن سیستم ، ترازو پرینت دار بوده این به معنای دارا بودن پرینتر جانبی یا داخلی است . ترازو دیجیتال علاوه بر توزین به صورت دیجیتال امکان ارسال گزارش به صورت فروش روزانه ، هفتگی و ماهانه را نیز دارد ، از سویی نیز فاکتور فروش ترازو جهت مشتری نیز صادر می شود که در هر فاکتور اسم فروشگاه ، ساعت و تاریخ فروش ، آدرس و شماره تماس فروشگاه به صورت کامل درج می گردد . ترازو فروشگاهی دیجیتال موجب می گردد تا تمامی امور فروشگاه طبق قانون و با تعرفه ی قیمت عرضه گردد ، و از سویی نیز حق مشتری رعایت شده و در صورت تخلف فروشگاه قابل پیگیری باشد . ترازو دیجیتالی علاوه بر تاثیر در ذهن مشتری و رعایت قوانین تعریف شده ، به فروشگاه کمک می کند تا از روند فروش و گزارش های روزانه ، هفتگی و ماهانه توسط ترازو جهت دریافت سود بیشتر و طبقه بندی امور استفاده نماید . قیمت ترازو دیجیتال با در نظر گرفتن و محاسبه سود کلی که از تاثیر استفاده از این ترازو دریافت می شود قابل مقایسه نیست زیرا پس از استفاده از این دستگاه آگاه می شوید که چقدر حساسیت در توزین اهمیت دارد و موجب سود واقعی می گردد، ازسویی نیز ترازوی دیجیتال با داشتن نمایشگر وزن ، قیمت واحد ، قیمت کل روند توزین را برای مشتری واضح نموده و از صحیح بودن فروش آگاه می نماید و این خود امر حائز اهمیتی می باشد که در ترازو ساده رعایت نمی گردید